Ayaşlı ve Kiracıları

sayin üyelerden birisi bir dönemin muhtesem mini dizilerinden ayasli ve kiracilari hakkinda bir yorum yazmis. ayasli ve kiracilari benim için de hala geçmis bahar mimozalari'ndan sonra gecenin öteki yüzü'yle beraber en begendigim iki mini diziden birisidir. zamaninda videoya kaydettigim 6 bölümlük diziyi kisa bir zaman önce cd'ye aktarttim. sayin memduh sevket esendal'in büyük romanindan uyarlanan mini dizinin tüm müspet özelliklerinden öte iki büyük erdemi var, bir dönem gerçekten büyük bir titizlikle hazirlanmis, mobilyalar, müzikler, sinemalar, hele o muhtesem kostümler. iki oyuncu ekibi sanki senelerdir bir arada çalisan bir kumpanya gibi uyumlu ve bugün çekilen dönem dizilerindeki oyuncularin tersine, istisnasiz tümü oturusundan, sigara tutusuna, yemek yeyisinden yürüyüsüne, bir birlerine mesafelerine, iliskilerine, hitaplarina, kostümlerine, saçlarina, kaslarina, biyiklarina arsiv mecmualarindaki fotograflardan firlamisçasina o dönemin insanlari gibi. cumhuriyetin ilk seneleri ankara'si, ankara baskent oluyor, bürokrasi gelisiyor, cumhuriyet burjuvalari ortaya çikiyor... pek çok küçük insan adeta bir çehov oyunu karakterleriymisçesine yeni sartlar içinde hayaller kuruyor, mücadeleler veriyor, bazilari yeni sartlari kendi mahvoluslari olarak görüp kenara çekiliyor, bazilari yeni sartlar içindeki hirslarinin kurbani oluyor. ankara'da eski bir konak da fransa'daki eski büyük evler gibi apartman dairelerine taksim edilip kiraya veriliyor. bu gerçekten de günümüz apartmanlari yapilmadan önce, istanbul ve ankara'da olmus. ama apartman hayatini bilmeyen yeni apartman sakinleri günümüzün tersine o eski konaklardaki hayatlarini çok iç içe yasamislar. tuncer necmioglu'nun oynadigi konagin sahibi ve kiracilariyla birlikte orada oturan ayasli ibnahim biraz münzevilesmis, biraz da ermis yasli bir adam. sayin tuncer necmioglu bu rolde gerçekten çok iyi bir performans veriyor. ankara'ya istanbul'dan gelmis ve konakta bir daire tutmus genç bankaci memduh kurallarina son derece bagli ama hayatin onu savurdugu yerlerde bocalayan bir adam. mahir günsiray da bu rolde ekranlarda seyrettigim en iyi performansini veriyor. ama asil büyük performans, "en iyi kadin oyuncu" ödülü aldigi turan hanim rolünde gönen bozbey'in. osmanli döneminde kendisinden hayli yasli sefir kocasiyla (kemal bekir bu rolde çok milimetrik ve dokunakli bir oyun veriyor) avrupaya gitmis, mutsuz olmus, kendisini içkiye, kumara ve genç erkeklerle geçici iliskilere vermis yitik turan hanim. cumhuriyetle birlikte kizaga alinan eski sefir haki bey ankara'ya döner, her seyin farkindadir, ama bu dejenere hayata bir yere kadar tahammül eder ve sonu sessiz bir intihar olur. turan hanim memduh'u önce yeni oyuncagi gibi görür ama giderek bir kurtulus olarak bakmaya baslar ama önünde parlak bir gelecek olan genç bankacinin geleceginde yeri yoktur, tüm göstermelik satafatindan vazgeçip inzivaya çekilir. bugün ask oyunu gibi dizilerde hayli çökük anne rollerinde görünen gönen bozbey'in turan hanim'da iyi bir makyaj, saç ve bakimla muhtesem sofistike bir güzelligi var. ümit ederim tekrar böyle rollerde seyredebiliriz kendisini. kutay köktürk'ün oynadigi iskender bey, turan hanimin memduh'tan önceki gözdesi ve kumar arkadasidir. konakta kalan daha karanlik bir karakterdir, yeni yetme isadamlarindandir, ihaleler kovalar ama hep karanlik bir tarafi vardir. karisi tanafindan terkedilmis, her seyini kaybetmis, gözden düsmüs konsolos sefik bey de konagin sakinlerindendir. sefik bey karakteri cumhuriyet döneminde dislanmis dönemin baska bir yazari, nahit sirri örik'ten ilham alinarak yazilmis. rahmetli ertugrul ilgin'in çok güzel oynadigi sefik bey teselliyi içki, kumar ve yeni yeni hareketlenen ankara gecelerindeki bir takim uygunsuz iliskilerde aramaktadir. onun sonu da odasinda sessiz bir ölüm olur. rahmetli ertugrul ilgin de bu rolüyle "en iyi yardimci oyuncu" ödülü almisti. zengin tasrali abdülkerim de genç karisi iffet'i alarak gelecegini yeni baskette ticarette arayan bir mütesebbistir. ali uyandiran'in ustalikla oynadigi abdülkerim, iskender'le isbirligine girer, önce bir miktar dolandirilsa da oyunun kurallarini ögrenir gittikçe acimasizlasir. tasradan gelmis, turan hanim'a faika'ya özenip batilasmaya calisan genç iffet'te sumru yavrucuk dizinin en nüansli oyunlarindan birini veriyor. daha muhafazakar degerleri olan iffet önce turan hanimin eski dostlarindan kumarbaz ve dejenere genç bürokrat orhan tarafirdan bastan çikarilir. bu rolde genç mehmet atak gerçekten çok yakisikli. iffet tam kocasindan ayrilip, orhan'la yeni bir hayat kurmayi hayal ederken acimasizca terkedilir, sonra da isin kurallarini ögrenmis yeni hayata adapte olmus kocasi abdülkerim tarafindan bosanir ve ortaya düser. konagin bir diger sakini binnaz gürses'in oynadigi bar sarkicisiyken, bir soförle evlenip kayinvalidesiyle oturmaya baslayan sen sakrak faika'dir. günümüzün büyük tiyatro yönetmenlerinden mustafa avkiran'in oynadigi soför koca genellikle disarida istedir, faika rahmetli ferda ferdag'in incelikle oynadigi kayinvalidesiyle sürekli çekiserek, eglence pesinde kosar. konagin diger bir sakini de baskentte aradigini bulamamis ölmek üzere olan söke'li eski zengin bir çiftçi olan vassaf beydir. rahmetli yüksel gözen'in oynadigi vassaf bey'in tek arzusu memleketinde mutsuz bir evlilik yapip ayrilmis, kizi selime'ye düzgün bir evlilik yaptirip gözü arkada kalmamaktir. konagin taban tabana zit karkterli üç hizmetçisi de olur. seray gözler'in oynadigi daha kentli ve aydin yetismis halide, yanlis bir iliskiyle hamile kalir ama sonunda çevresinin de yardimiyla kendisini kabul eden yeni bir koca bulup konaktan ayrilir. meral niron'un oynadigi çok bilmis, dedikoducu ve entrikaci raife konakta pek çok karisikliga sebebiyet verir. isil dayioglu'nun oynadigi köyden gelmis kaba saba ama çok alingan ayse ise görgüsüzlügüyle suursuzca yeni olaylar yaratir. memduh'un banka müdürü turgut okutman ve karisi sevim bozkurt (ayten gökçer'in kizkardesi, bir kaç dizide yan rollerde oynadi), kizlari sebnem eren'i gelecegi parlak genç bankaci memduh'la evlendirmek isterler ama isler öyle gelismez. müge akyamaç'in oynadigi vassaf bey'in dul kizi selime babasinin durumu agirlasip hastaneye kaldirilinca söke'den gelir. müge akyamaç estetik ameliyatli burnuyla dizide dönem inandiriciligi olmayan tek oyuncudur. selime'ye önce, memduh'un en yakin arkadasi, nihat ileri'nin incelikle oynadigi hafif avare dr.fahri'nin, rahmetli cem yalim'iin oynadigi aksi arkadasi dr.kemal talip olur. vassaf bey'in de arzusuyla çift tam nisanlanacakken, selime memduh'la yakinlasip ani bir kararla memduh'la evlenir. çifte dügünde dr.fahri de banka müdürünün kiziyla evlenir. yan rollerde de süer izat, alp giritli, füsun erbulak, rahmetli muhip arciman, ayten uncuoglu, yildiray sahinler, toygun ates, bestem türen, can dogan gibi oyuncular renkli karakterler yarattilar. ayasli ve kiracilari benim bugüne kadar seyrettigim en iyi oynanmis türk dizisi. tüm ekibin yillardir ayni sahnede birlikte oynayan tiyatrocular gibi büyük bir uyum içinde oynamalari da ayrica pek sik rastlanmayan taktir edilmesi gereken bir durum. dizinin sonunda yaslanmis memduh (yasliligi oynayan tunca yönder dizinin ender basarisiz oyuncularindan birisi) seneler sonra bir is için ankara'ya gelir ve senelerdir görmedigi eski yakin arkadasi dr fahri'yi (onun yasliligini ise etkileyici bir performansla rahmetli ayberk çölok oynar) ziyaret eder. memduh, dr fahri ve karisi (yasliligi sevim çalisgir) eski günlerin kirik dökük bir muhasebesini yaparlar. memduh ebedi mutsuz karisi selime'den bosanmis çoktan yollarini ayirmistir, yalnizdir, daha günlük yasar. buna karsilik gençliginde çok daha avare bir karakteri olan dr.fahri evliligini kirk seneden fazla sürdürmüs, gerçek bir hayat arkadasi olmus mazbut bir hayati seçmistir... gerçekten çok kaliteli, muhtesem bir mini diziydi ayasli ve kiracilari. dönem ruhunu çok iyi aksettiren, dönemin popüler müzik tarzlarini da yeri geldiginde bize tanitan, serdar kalafatoglu'nun senfonik müzigi, operanin degerli kostümcüsü sanda zipçi'nin fevkalade sik kostümleri ve sayin yazar ayse kulin'in çevre düzenlemesi de ayrica taktire deger. tabii en büyük taktirimiz tüm bunlari bir araya getirip televizyon tarihimize yüz aki bir dizi çikaran rejisör tunca yönder'e. ayasli ve kiracilari çevrildigi sene güçlü rakiplerinden siyrilip "en iyi dizi" seçilmisti.

benim seyrettigim en güzel dizilerden birisiydi. videoya çekmistim, arada bir seyrederim. mahmut sevket esendal'in romaninin uyarlamasi. yönetmeni tunca yönder , senaristi turgut yasalar , müzisyeni ise serdar kalafatoglu. cumhuriyetin kurulus yillarini, tarih dersi gibi olmadan; insan iliskilerini, onlarin ruhsal durumlarini, degisen kosullari görüntüsünden dekoruna, kostümüne, saçina, arabasina, oyunculuklarina hiç aksamadan, gerçekten o dönemdeymis gibi inandirarak verebiliyordu. bunlari seyrettigim için, ben simdi kirik kanatlar , kursun yarasi gibi dizilerden pek tat almiyorum, daha yavan geliyorlar, çünkü saçindan oyunculuguna gerçekten inandirici degiller. dönem dizisi zor is. oyuncu kadrosu ise tek kelimeyle muhtesemdi. oturusundan saçina, kostümünden iliski tarzina, dönem ancak bu kadar gerçekmis gibi inandirici oynanabilir. tüm ekibi yeniden tebrik ediyorum. muhtesem kadroda artik bir araya toplamasi zor çok güçlü tiyatro oyunculari var.